رشته‌ای از دانش جهت ارائه راه حل چالش‌های انرژی، آب ، محیط زیست و کشاورزی تحت عنوان همبست (Nexus) پدیدار شده، در این رویکرد سیاستگذاری مستقل در هر کدام از حوزه های یاد شده جای خود را به تصمیمات مبتنی بر هم افزایی می دهد، این رویکرد اکنون در سطح ۵۵۷ هکتار از اراضی فارس در حال اجرا است.
رویکردهای مبتنی بر همبست تلاش می کند تا کنش بخش انرژی بر بخش آب و محیط زیست و کنش متقابل بخش آب بر بخش انرژی و محیط زیست و کنش حفاظت زیست محیطی برهرکدام از این بخش‌ها در این دانش کلان‌نگر بررسی شود.
در چند سال اخیر این مفهوم جدید رشد و کاربرد بسیار زیادی در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه پیدا کرده است. به طوریکه برنامه ریزی‌های جداگانه آب، انرژی و کنترل زیست محیطی جای خود را به مفهوم نکسوس داده است که همان به هم پیوستگی سیستم انرژی-آب و محیط زیست است.
بدلیل شرایط جغرافیایی و آسیب‌های ناشی از توسعه صنعتی و اقتصادی، استان فارس در معرض آسیب های فراوان از چالش‌های سه گانه آب، انرژی و اقلیم قرار گرفته است. فرو نشست های زمین در بسیاری از دشت های این استان ، پایین رفتن هشدار دهنده سفره های آب زیر زمینی ، خشکی دریاچه ها و تالابهای این استان ، خالی شدن بسیاری از روستاها از سکنه و فشار مضاعف بر بخش کشاورزی از جمله آسیب هایی است که از عدم تعادل در بخش های محیط زیست ، آب و کشاورزی سایه تاریک خود را بر استان فارس گسترده است.
میزان بارش‌های جوی دراستان فارس نیز در سالهای اخیر کاهش چشمگیر یافته و از میانگین کشوری و جهانی کمتر شده و عمدتاً بین ۱۵۰ تا ۲۶۰ میلی متر در سال رسیده است ، علیرغم بارش کم، شدت مصرف آب هم در بخش‌های رفاهی (خانگی) و هم بخش‌های مولد (کشاورزی، خدمات و صنعت) بالاتر از دیگر استان ها می‌باشد که دلیل اصلی آن اندک بودن قیمت آب بویژه در بخش های کشاورزی و خانگی می‌باشد.
طرح همبست آب، انرژی و غذا در فارس
برنامه ریزی به منظور اجرای طرح همبست آب، انرژی و غذا در سطح ۵۵۷ هکتار از اراضی دشت خسروشیرین واقع در شهرستان آباده اکنون در حال اجرا است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس در این خصوص گفت: همبست ، یکی از طرح های جدید و نوآورانه در بخش کشاورزی است، که می تواند در افزایش تولید، بهره‌وری منابع پایه و نهایتاً دستیابی به یک توسعه متوازن و پایدار اثرگذار باشد و یکی از مولفه های بسیار مهم این طرح این است که بر پایه مشارکت اجتماعی و مبتنی بر اقتصاد مزرعه باشد.
مجتبی دهقان پور با اشاره به اینکه پاشنه آشیل بخش کشاورزی آب است، افزود: در طرح همبست به رابطه آب و مردم، آب و غذا، آب و طبیعت و آب و صنعت توجه شده است. نگاه افراطی که صرفا به توسعه کشاورزی باشد نتیجه موثری نخواهد داشت، قطعاً از رهگذر توسعه صنعت، کشاورزی نیز می تواند منتفع شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس ابراز کرد: خروجی هایی که از این طرح متصور هستیم شامل سازگاری اقلیمی، کاهش هزینه‌های تولید، افزایش تولید است و پایش و نظارت پیوسته دشت نیز صورت می گیرد.
رئیس جهاد کشاورزی فارس همچنین از افزایش ۵ برابری کشت قراردادی گندم در فارس خبر داد و با اشاره به اینکه سال گذشته سطح زیر کشت گندم قراردادی در این استان ۳۵ هزار هکتار بود، گفت: در سال زراعی جاری تاکنون این سطح به بیش از ۱۶۵ هزار هکتار رسیده است.
به گفته وی؛ کل سطح زیر کشت گندم قراردادی در کشور یک میلیون هکتار است و استان فارس با عقد ۲۲ هزار و ۳۰۰ قرارداد، رتبه اول تعداد بهره برداری و تعداد قطعات دارد.
دهقان پور اضافه کرد: از نظر سطح زیرکشت قراردادی گندم نیز فارس پس از خوزستان در جایگاه دوم قراردارد.
همبست و هوشمند سازی
هوشمند سازی کشاورزی از دیگر مباحث مطرح است که دهقان پور در این زمینه گفت: با توجه به پتانسیل های کشاورزی استان فارس، هوشمندسازی کشاورزی به دستور وزیر جهاد کشاورزی در این استان و زنجان اجرا می شود، البته بحث مکان محور کردن واحدهای تولیدی و لینک آن با سامانه پهنه بندی مختص استان فارس است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس تاکید کرد: حرکت به سمت کشاورزی سازگار با شرایط اقلیمی و مدیریت مطلوب متناسب با تغییرات پیش رو در قالب کشاورزی هوشمند امکان پذیر است.
وی با اشاره به اینکه امروزه یکی از نقصان های اصلی که بخش کشاورزی ما را رنج می دهد، بحث آمار و اطلاعات است، اظهار کرد: در این طرح اطلاعات مکانی واحدهای تولیدی، به طور مشخص واحدهای زراعی و باغی احصا می شود و نهایتا اطلاعات توصیفی روی اطلاعات مکانی قرار می گیرد.
دهقان پور اضافه کرد: در قسمت دوم بحث رقومی سازی است تاکید بر این است واحدهای تولیدی که داریم مثل مرغداری، دامداری و گلخانه اعیانی که وجود دارد، مکان یابی و بر اساس آن کار انجام شود.