نیازی به آمار درست و غلط نیست. همین‌که سرمان را بالا بیاوریم و کمی دور و بر را ببینیم می‌فهمیم چه‌خبر است. همین هفته پیش نوبت فلان دوست صمیمی‌مان بود. یک‌سال پیش هم نوبتِ فلان دختردایی یا پسرعمه‌مان. بگذریم که خودمان هم چقدر می ترسیم که نوبت به ما هم برسد. از طلاق حرف می‌زنیم؛ اتفاقی که مدتی است بدجور گریبان خانواده ایرانی را گرفته؛ چراکه هرسال آمار طلاق بیشتر می‌شود.
به گزارش فرارو، هرچند که قرار بود کسی چیزی از آمار طلاق نگوید، اما عدد و رقم‌هایی که از این طرف و آن طرف به گوش می‌رسند از افزایش ۴٫۲ درصدی طلاق گفته‌اند.
سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور اول آذر گفت در ۷ ماه گذشته ۱۷۲ هزار و ۸۱ طلاق در کشور به ثبت رسیده است.
این آمار در شرایطی اعلام می‌شود که از دیگرسو بیش از ۱۱ میلیون جوان ایرانی مجرد هستند؛ موضوعی که باعث نگرانی است.
این نگرانی البته چندسالی می شود که گریبان جامعه ایرانی را گرفته؛ خیلی‌ها از سست‌شدن پایه‌های خانواده می‌ترسند.
در این احوال، گاه و بیگاه دلایل متفاوتی از طرف مسئولان درباره علت‌های اصلی یا مهم طلاق نام برده شده‌است. گاهی مسئولان در حوزه اعتیاد از تاثیرِ ۶۰درصدی اعتیاد گفته‌اند و گاهی هم به بیکاری یا هجوم فرهنگ غربی اشاره می‌کنند.
اما فارغ از همه این حرف‌ها اگر سری به دادگاه‌های طلاق یا کلینیک های مشاوره و روان شناسی بزنیم چه می‌بینیم؟ افراد در دسته‌بندی‌های کلی سر چه چیزهایی می‌خواهند از هم جدا شوند؟
عدم مدیریت و طلاق
مهدی مسلمی‌فر –روانشناس، زوج‌درمانگر و سکس‌تراپ- می‌گوید طبق بررسی‌های روان‌شناسانه می‌گوید هرچند اقتصاد ریشه اصلی جدایی‌هاست، اما زیرمجموعه‌هایی مانند عدم مدیریت، نداشتن مهارت، تعارض و مشکلات جنسی دلایل اصلی طلاق‌های امروزی است.
ابن کارشناس اولین عامل در طلاق های ایرانی را عدم توانایی در مدیریت وابستگی‌ها نامید. به گفته او مردم جامعه ما مشکلات زیادی دارند، اگر آن‌ها برای این مشکلات کمکی از نظام دولتی دریافت نکنند، سبب می‌شود تا برای آرام‌کردن خودشان به سمت انواع وابستگی بروند.
این روان شناس در گفتگو با فرارو گفت: این وابستگی برای گریز از مشکلات می‌تواند اعتیادهای مختلف باشد یا آدم‌هایی که فرد را از مشکلاتش دور نگه دارد. مسئله اما آنجاست که در موقعیت وابستگی افراد واقعیت را نمی‌بینند.
مسلمی فر می گوید: خیلی وقت‌ها می‌بینیم که افراد پس از ازدواج هم بند نافشان از خانواده بریده نشده و بدون دخالت‌ها آن‌ها توان مدیریت کردن زندگی‌شان را ندارند. خیلی اوقات هم ما زوج‌هایی را می‌بینیم که نوعی وابستگی مرض‌گونه بینشان جاری است که نمی‌توانند آن را مدیریت کنند.
به اعتقاد او بنابراین یکی از عوامل اصلی طلاق در ایران به اعتقاد من عدم مدیریت درست روابط و وابستگی میان زوج‌هاست.
دورانِ گذار و طلاق
عامل مهم دیگر به گفته مسلمی فر به گذارِ ما از سنت به مدرنیته برمی‌گردد؛ در این گذار میان نسل‌ها شکافی وجود دارد؛ مثلا در به‌جا آوردن آداب و رسوم.
این کارشناس می گوید این شکاف باعث می‌شود که در افراد تعارض ایجاد شود؛ تعارضی که نتیجه آن خشونت، پرخاش، خیانت و غیره خواهد بود و افراد دچار انحراف خواهند شد و الگوهای جدیدی ایجاد خواهند کرد؛ مانند آن دسته از رفتارهایی که در متولدین دهه ۶۰ می‌بینیم.
وی همچنین در این باره توضیح داد: متاسفانه ما ملزومات و سازوکارهای طی‌کردن دوران گذار را نداریم. قطعا این دوران قربانیانی خواهد داشت که یکی از آن‌ها نهاد خانواده است؛ چراکه ارزش‌ها اگر نتوانند از خودشان دفاع کنند از میان خواهند رفت.
نداشتن مهارت زندگی و طلاق
عامل سوم در طلاق‌های جامعه ما به اعتقاد این کارشناس نداشتنِ مهارت‌های زندگی و مهارت‌های فردی است.
مهدی مسلمی فر می گوید امروز وقتی مردی و زنی بخواهند ازدواج کنند جز آموزش‌های جلوگیری از بارداری آموزش دیگری نمی‌بینند.
این مشاور خانواد اظهار کرد: زوج‌های امروزی با احساسات وارد زندگی می‌شوند و مانند گذشته نمی‌دانند با افراد دیگر در نقش مادر شوهر، خواهر شوهر و غیره و با مناسبات چطور باید روبرو شوند؛ در واقع آن‌ها قدرت و تدبیر برای حل تعارض و مشکلات زندگی را ندارند.
وی با اشاره به این که یک نوجوان در این نسل ممکن است با مهارت‌های کم از دبیرستان به دانشگاه برود و یا از نوجوانی به جوانی؛ حال آن‌که مهارت‌های او کم است گفت: همین فرد وقتی ازدواج کند هم در مهارت‌های فردی و هم در مهارت‌های ارتباطی ضعیف عمل خواهد کرد.
مسائل جنسی و طلاق
مسلمی فر عامل چهارم در طلاق‌های امروزی را به مسائل و ناآگاهی‌های جنسی مرتبط می داند. به گفته او روابط جنسی در جامعه ما از ارکان مهم ارتباطات است. انواع پیام‌ها و فانتزی‌های جنسی در جامعه ما وجود دارند که این نیز راهکاری برای رهایی از مشکلات است.
ابن سکس تراپ در ادامه گفت: در حال حاضر روابط میان دو جنس در جامعه ما در بخش زیادی به شکلی درآمده که تقاضای ارتباط جنسی به کمتر از یک هفته رسیده است. این در حالی است که قبلا چنین نبود و مراحلِ آشنایی، شناخت، احساسات، تعهد و ازدواج بود که طی می‌شد.
وی همچنین تاکید کرد: از سویی ناآگاهی جنسی نیز وجود دارد. معمولا ارتباطات جنسی پیش از ازدواج تابع مشکلات نیست، اما در زندگی مسائل مختلف و حتی مسئله اقتصادی می‌تواند روی آن تاثیر بگذارد.
وی با اشاره به اینکه اگر یک زوج نتوانند رابطه جنسی‌شان را مدیریت کنند در زندگی آن‌ها مشکل به‌وجود خواهد آمد گفت این موضوعی است که ما به دفعات در میان زوجین می‌بینیم.
اقتصاد مهم ترین عامل جدایی
“مافوق این چهار عامل مسائل اقتصادی قرار دارد” مهدی مسلمی فر با ذکر این نکته ادامه داد: این مسئله به شدت بر زندگی تاثیر می‌گذارد. وقتی بنیان یک رابطه از نظر اقتصادی آسیب‌پذیر باشد مشکلات زیادی شکل خواهند گرفت. برای مثال موقعیتی را تصور کنید که یک فرد در پی رفتن نزدِ مشاور یا کلاس‌های روان‌شناسی است اما به‌خاطر پول از آن می‌گذرد.
این سکس تراپ همچنین می گوید وقتی یک فرد برای رسیدن به درآمدی معمولی مجبور است سه شیفت کار کند، چه انتظاری داریم که رابطه عاطفی یا جنسی خوبی با همسرش داشته باشد؟
وی همچنین تاکید کرد: در ساختار کلان نیز اقتصاد اول است و فرهنگ، سلامت، آموزش و غیره تحت‌تاثیر آن هستند؛ درست مانند ساختار یک خانواده.
وی در ادامه با اشاره به اینکه بارها مسئولان اعتیاد را یکی از عوامل مهم طلاق نام برده‌اند، گفت: اعتیاد نمی‌تواند عاملی برای طلاق دو نفر باشد. اعتیاد عامل مستقیمی برای جدایی نیست.
این کارشناس در این باره توضیح داد: در بررسی‌های من در این سال‌ها واکنش همسر نسبت به اعتیاد شدیدتر از خود آن است. پذیرفتن اعتیاد سخت است و همین همه‌چیز را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.
وی گفت: اشاره زیاد به اعتیاد از این جهت است که این مسئله همه عوامل موثر در طلاق را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. اعتیاد علاوه بر اقتصاد، بر رابطه جنسی، رابطه عاطفی، عدم مهارت و … موثر است.
مشکل ما بعد از طلاق است
مهدی مسلمی در ادامه با اشاره به افزایش طلاق در ایران گفت: طلاق در جامعه ما نسبت به جامعه ما در حال افزایش است. این در حالی است که نسبت به کشورهای دیگر لزوما چنین نیست.
وی در ادامه با توجه به تفاوت ایران و این کشورها توضیح داد: تفاوت در این‌جاست که در کشورهای دیگر مانند کشورهای توسعه‌یافته از فردی که طلاق گرفته حمایت می‌شود، فرد می‌تواند تجدید قوا شود و یا نگران مسائل مالی‌اش یا ازدواج مجدد نباشد اما در ایران این‌طور نیست.
این مشاور خانواده ادامه داد: در جامعه ما دو نفر به بدترین شکل ممکن از یکدیگر جدا می‌شوند که این خودش آسیب طلاق را چندبرابر کرده است.
وی همچنین با تاکید بر اینکه در جامعه ایرانی به افرادی که طلاق گرفته اند نگاهی جنسی می شود توضیح داد: در کشورهای دیگر بر روی بُعد جنسی افراد پس از طلاق فوکوس نمی‌شود؛ مشابه اتفاقی که برای بسیاری از زنان مطلقه در جامعه ما رخ می‌دهد.
وی گفت: یا اینکه در این کشورها افراد پس از طلاق به راحتی می‌توانند بار دیگر ازدواج کنند اما در ایران چنین نیست. این در حالی است که در فرهنگ اسلامی ما نیز گفته شده مرد یا زن پس از مرگ یا طلاق همسرش می‌تواند خیلی زود ازدواج کند.
وی در نهایت با مهم تر دانستن مشکلات پس از طلاق نسبت به طلاق در ایران تاکید کرد: بنابراین مشکلات ما بیش از همه به اتفاقات و مسائلِ پس از جدایی برمی‌گردد و نه به خود طلاق.
این روانشناس در مقایسه طلاق در گذشته و حال نیز گفت: همچنین بسیاری به گذشته اشاره می‌کنند و اینکه چرا در قدیم طلاق کمتر بود. یکی از دلایل این بوده که فرد چاره‌ای جز ادامه رابطه نداشته‌است. در آن‌زمان نیز اگر زن امکان‌های امروز را داشت طلاق می‌گرفت. این الگو البته هنوز هم در بخش زیادی از جامعه ما وجود دارد.
مهدی ملسمی فر در انتها نیز تاکید کرد: درنهایت باید به این توجه کنیم اینکه گفته می‌شود طلاق در جامعه ایرانی زیاد شده، از آن طرف آمار ازدواج نیز کاهش یافته است.
